Duurzaam en gezond leven

Duurzaamheid en klimaat

We moeten de klimaatverandering en effecten daarvan op de natuur en leefomgeving bestrijden. Dit doen we door onze CO2 uitstoot te verminderen tot nul in 2050, meer duurzame energie op te wekken, het bevorderen van biodiversiteit, het verkleinen van onze veestapel, klimaatbestendige ruimtelijke ordening, het verduurzamen van onze huizen en leefgewoontes, en bij te dragen aan een circulaire economie. Hoe geven we dat vorm?

De vastgestelde duurzaamheidsvisie biedt goede handvatten. Wel moet deze visie geactualiseerd worden met het huidige regeerakkoord en de Europese Green Deal. Vooral het doel van de CO2 uitstoot vermindering moet verhoogd worden naar 55% in 2030. Maar het is vooral belangrijk dat er een concretere en ambitieuzere uitvoeringsagenda wordt opgesteld en dat we die ook gaan realiseren!
Vanuit de regio wordt de invulling van verschillende klimaatdoelen bepaald. In het geval van de Regionale Energiestrategie (RES) worden ons verschillende opties voorgelegd.
Tot 2030 zet de gemeente vol in op energie besparen, bijvoorbeeld door isoleren, led-verlichting en meer duurzame opwek, door zonnepanelen op het dak bij woningen en bedrijfsdaken. Ook wordt er uitvoering gegeven aan de transitievisie warmte.
Wij willen deelname aan het energieloket, gezamenlijke inkooptrajecten en het beschikbaar stellen van duurzaamheidsleningen. Daarnaast willen wij meer laagdrempelige lokale subsidies, zoals een beloning als een bestaande woning van het gas afgaat, een extra subsidie op isoleren en acties voor led-verlichting.
Voor de toekomst en RES opgave ná 2030 willen wij dat alle mogelijkheden en gevolgen goed worden onderzocht vanuit alle invalshoeken. Inwoners en belanghebbenden moeten actief betrokken worden. Wij sluiten op voorhand geen opties uit, volgen de innovatieve ontwikkelingen en zoeken zelf actief naar kansen. De komende vier jaar moet er vanuit een nauwkeurig en breed participatieproces een richting worden gekozen die oplossingen biedt voor de toekomst. Daarbij moet rekening worden gehouden met de bestaande natuur of herstel daarvan, cultuurhistorie, de gezondheid van inwoners en realistische haalbaarheid. Door als gemeente de regie te houden, voorkomen we dat er een commerciële lappendeken aan maatregelen ontstaat, op plaatsen en manieren die niet wenselijk zijn. Wij zien deze opgave juist als kans en grijpen hem aan om nieuwe natuur te maken.
Wij kiezen voor groene energie en mobiliteit. Elektrisch vervoer maakt een belangrijk onderdeel uit van CO2 reductie. Daar horen openbare laadpunten voor auto’s en fietsers bij. De VPB wil komende twee jaar op alle openbare parkeerplaatsen laadpunten voor auto’s realiseren. Daarnaast moet bij alle reconstructies een oplaadvoorziening aangelegd worden. Juist om elektrische mobiliteit voor iedereen toegankelijk te maken, ook voor mensen zonder eigen oprit. Bij fietsstallingen moeten mogelijkheden voor het laden van e-bikes worden gerealiseerd.
Behalve het beperken van CO2 uitstoot moeten we ons ook aanpassen aan de klimaatveranderingen, ofwel Dat doen we door meer ruimte te geven aan waterberging in de kernen en het buitengebied. Daarnaast investeren we in robuustere natuur die de effecten van hitte vermindert en aankan.
Wij willen nog meer inzetten op het afkoppelen van hemelwaterafvoeren. In het buitengebied willen we meer samenwerking met waterschap, agrarische ondernemers en natuurverenigingen aan beide zijden van de grens. We zoeken actief naar kansen om water en natuur te combineren, bijvoorbeeld door meer meanderende waterlopen en overloopgebieden. Dit geldt voor gebieden zoals bij ‘Land van Mark en Merkske’ en diverse andere beekdalen die van hogere kwaliteit moeten worden.
We stimuleren klimaatadaptatie door campagnes en acties te organiseren, zoals deelname aan het NK tegelwippen, subsidie op de aanleg van geveltuintjes, bijvriendelijke aanplantacties, het belonen van afkoppeling van regenwater en een nieuwe regentonactie.

Volksgezondheid

Volksgezondheid en schone lucht, water en bodem zijn van groot belang voor de toekomst. Zorgvuldig omgaan met het milieu en onze leefomgeving is cruciaal voor het welzijn van de inwoners van Baarle en omgeving. Het is een onderwerp waar de gemeentelijke overheid een belangrijke rol in moet spelen.

Baarle-Nassau heeft het Schone Lucht akkoord maar gedeeltelijk ondertekend. Wij willen dat het akkoord volledig ondertekend wordt. Het is een akkoord tussen Rijk, provincies en een groot aantal gemeenten om de luchtkwaliteit permanent te verbeteren. Vervolgens moet er ook iets mee worden gedaan: een duidelijke uitvoeringsagenda, bijvoorbeeld door subsidie op schonere stookmethoden, bestaande woningen die van het gas gaan en een stopsubsidie voor mensen die de open haard weghalen of vervangen door een duurzaam alternatief.

Wij willen meer aandacht voor schone lucht en maatregelen om de gevolgen van te hoge concentraties fijnstof en stankoverlast terug te dringen. Bovendien hebben de Q-koorts en de coronacrisis nogmaals aangetoond dat er een aanzienlijk risico is op dierziektes die zich verspreiden naar de mens. Daarom pleiten we voor een aanzienlijke krimp van de veestapel in onze gemeente in de komende vier jaar. Helaas groeit de veestapel afgelopen jaren in onze gemeente nog steeds.

Veehouderij in de toekomst

Wij zijn er voor iedereen, ook voor onze boeren. Wij willen naar een duurzamere vorm van landbouw die boeren in staat stelt een goede of betere boterham te verdienen met minder dieren en minder uitstoot. Wij willen een luisterend oor bieden aan alle agrarische familiebedrijven. We gaan met hen het gesprek aan over de transitie naar een circulaire, grondgebonden en duurzame manier van landbouw. De industriële, intensieve vorm van veehouderij heeft op de lange termijn in ons kleine land geen toekomst. Wij verwelkomen de duurzame boerderij en willen deze mogelijk maken. Hoe we daar lokaal op inzetten?

We gaan in gesprek met boeren die hun bedrijfsmodel willen wijzigen naar een meer duurzame manier van veehouden. Dit kan op veel manieren, bijvoorbeeld door hoogkwalitatieve, biologische veeteelt waar consumenten een betere prijs voor willen betalen. Dit kan ook door meer inkomsten uit combinaties met recreatie, zorg, lokale verkoop en natuurbeheer te verwerven. Verder zien wij kansen tot een actieve bijdrage aan de energietransitie, bijvoorbeeld door extra zonnepanelen op stallen en bedrijfsdaken voor inwoners die zelf geen mogelijkheden hebben voor zonnepanelen op hun dak.
Wij zijn vóór het terugdringen van het aantal dieren in de stallen in onze gemeente, maar we hebben hier helaas geen lokale bevoegdheid voor. Wij verzetten ons daarom actief tegen uitbreiding van de (intensieve) veehouderij vanwege de gevolgen voor mens, dier, milieu en landschap. We willen de veehouderij koppelen aan “grondgebondenheid” zodat elke boer op eigen land het gros van zijn veevoer kan produceren en dat hij verantwoord zijn mest op eigen land kan afzetten (circulaire landbouw). De grote hoeveelheid gif, ammoniak, fijnstof (en daarmee samenhangende dierziektes) en stankoverlast zijn een grote bedreiging voor de volksgezondheid, de kwaliteit van ons (drink)water, het voortbestaan van flora en fauna, en het toeristisch potentieel van ons buitengebied. Technische oplossingen geven geen gewenst resultaat en handhaving op overlast is gebrekkig. De enige echte oplossing is minder mest produceren door de veestapel te verkleinen.
We zijn tegen mestfabrieken, omdat deze primair tot doel hebben meer dieren te kunnen houden. Bovendien kunnen mestfabrieken alleen blijven bestaan door subsidie. Ze leveren op de lange termijn geen bijdrage aan de circulariteit die we nastreven en de risico’s voor de omgeving zijn groot. Alleen onder strenge voorwaarden kan lokale mestverwerking van een bedrijf zelf op eigen terrein bijdragen aan een gesloten bedrijfsvoering.
Wij willen, waar mogelijk, langdurig niet-gebruikte milieuvergunningen intrekken van niet actieve veehouderijen. Zo ontstaat meer ruimte voor agrarische ondernemers die in transitie zijn, voor woningbouw en voor andere economische activiteiten. Onderaan de streep ontstaat ook meer ruimte voor natuurherstel.
Wij willen duurzamer agrarisch landbeheer en een vermindering van het gebruik van landbouwgif, bijvoorbeeld door een verbod op glyfosaat. Duurzamer agrarisch beheer betekent bijvoorbeeld het natuurlijk laten begrazen van akkers en het aanleggen van ecologische akkerranden. Ook maken wij actief werk van het realiseren van de ecologische verbindingszones en het stimuleren van natuurlijke houtwallen. Wij initiëren afspraken over maai-momenten en over meer broedondersteuning voor weidevogels. De duurzame agrariër is onze partner in het rentmeesterschap van het buitengebied van de toekomst. Hiervoor is samenwerking tussen gemeente, agrariërs, natuurverenigingen, waterschap en provincie nodig.
Wij zullen altijd oog hebben voor de sociaaleconomische effecten van maatregelen voor iedereen, dus ook voor de boeren en de gevolgen die de omschakeling of stopzetting van hun agrarisch bedrijf heeft. Door de transitie naar een grondgebonden landbouw ontstaan er nieuwe, levensvatbare kansen voor verblijfs- en ecotoerisme en vrijkomende agrarische bebouwingen.

Van afval naar grondstof

Afval is een breed thema. De “VANG (Van Afval Naar Grondstof)” doelstellingen zijn ontwikkeld om gemeenten de nodige stappen te laten zetten naar een circulaire economie. Wij kijken verder naar actieve afvalreductie, bijvoorbeeld door in overleg te treden met ondernemers om minder verpakkingsmateriaal te gebruiken en plastic voor eenmalig gebruik te verbannen. Het doel van de circulaire economie is om uitputting van natuurlijke bronnen en schade aan onze leefomgeving te voorkomen.

Afgelopen raadsperiode is op een ondoorzichtige en weinig democratische manier besloten ons afval op te laten halen door afvaldienst IOK. Deze Vlaamse onderneming is ook verantwoordelijk voor het ophalen van het afval van Baarle-Hertog. Via de statuten van de Enclaveraad zitten alle inwoners van Baarle-Nassau nu 18 jaar lang vast aan IOK.

We hadden liever gezien dat er een keuze was gemaakt op basis van participatie en duurzaamheidsdoelstellingen, in plaats van via de Enclaveraad. Echter, uiteindelijk maakt het niet uit wie ons afval ophaalt, als de doelstellingen maar worden behaald. Het moet gaan over beter omgaan met ons afval, zodat zoveel mogelijk reststromen ontstaan die opnieuw ingezet kunnen worden als grondstof. Met dat in het achterhoofd streven wij naar:

Wij vinden het belangrijk dat de overstap naar IOK voor iedereen betaalbaar blijft en de grootste vervuilers de zwaarste lasten dragen. Wij zullen toezien op een evaluatie en schuwen een bijstelling van de tarieven niet om de lasten eerlijk te verdelen en de doelen van afvalscheiding te gaan halen.
Een verandering van afvalinzameling door financiële prikkels (kiloprijs) zoals nu is ingevoerd, geeft risico op afvaldumping. Dat is hoe dan ook asociaal en moet aangepakt worden. Punten van aandacht zijn het meteen ophalen bij meldingen in de buitenbeter app, het niet laten verrommelen van centrale inleverpunten en het achterhalen van degene die gedumpt heeft en daarop
We willen het mogelijk maken snoeiafval vaker gratis af te leveren bij de milieustraat, zodat inwoners geen onnodige tweede GFT container nemen. Zo vergroten we de service zonder hoge extra kosten voor de hele gemeenschap. Ook willen we voorlichting geven over composteren op eigen terrein, iets dat zeker bij grotere tuinen een prima alternatief is.