In ons vorige opiniestuk over de Regionale Energie Strategie (RES) hadden we al aangegeven benieuwd te zijn in welke bochten de coalitiepartijen zich zouden wringen tijdens de raadsvergadering na de explosieve opiniërende commissievergadering. Wat dat betreft hebben de coalitiepartijen ons zeker niet teleurgesteld. De RES bleek zelfs een splijtzwam voor de fracties te zijn. Waar Baarle! zich toch flink had omgedraaid sinds de commissievergadering en zich voor het eerst ontpopte tot ware natuurliefhebbers, bleken de windmolens de Keerpunt ’98 fractie te splijten op het vlak van duurzaamheid. De VPB bleek, naast fractie Ulicoten in zijn weerstand, de enige partij te zijn die al sinds de behandeling van de concept RES mei vorig jaar een gelijkluidend verhaal weet te houden. De VPB is daarmee niet “de weg kwijt” maar toont eens te meer aan een betrouwbare partij te zijn die de grote opgaves zoals afvalscheiding, kringlooplandbouw en energietransitie niet uit de weg gaat, ook al zijn die opgaves soms ongemakkelijk omdat deze een verandering vragen.

Is de VPB dan zo voor windmolens?
Nee, zoals ons raadslid Janneke van de Laak tijdens de raadsvergadering al aangaf wordt niemand, maar dan ook echt niemand, blij van windmolens in zijn achtertuin. Ook wij bij de VPB niet. Maar wij realiseren ons wel dat we een opgave hebben om mens, dier en natuur te beschermen tegen de schade van de industrialisatie, ongebreidelde groei, uitputting van fossiele bronnen en de bijbehorende uitstoot van broeikasgassen. En dat is nu precies waar de RES over gaat, namelijk hoe gaan we oplossingen bieden voor de schade die we zelf hebben aangericht. Daarbij maakt de VPB zich er sterk voor dat de schaarse bestaande natuur zoveel mogelijk beschermd wordt en er juist kansen gecreëerd worden om nieuwe natuur te maken, omdat we op dat gebied ook nog een enorme opgave hebben in de biodiversiteitscrisis. Echter het op voorhand volledig uitsluiten van windenergie in deze opgave is een te makkelijke reactie. Zeker omdat de mensen die nu tegen windenergie zijn, ongetwijfeld ook geen voorstander zullen zijn van een mestvergistingsfabriek of kerncentrale in hun achtertuin. Laat staan dat ze van mening zijn dat het landschap ervan opknapt om de opgave in te vullen met 100 voetbalvelden vol met glimmende zonnepanelen.

En toch zullen we iets moeten doen…
De RES is primair een erkenning van de opgave waarvoor we staan en de verdeling die daarvoor is gemaakt. Als we de opgave in de RES niet erkennen dan valt er over de rest moeilijk te praten. Daarom moeten we, als we invloed en regie op ons eigen ruimtelijk en duurzaamheidsbeleid willen hebben, de RES wel vaststellen. Want door je kop in het zand te steken gaat deze opgave niet aan onze deur voorbij. Het gevolg zal dan juist zijn dat niet wij samen met de burgers bepalen hoe en waar de opgave ingevuld gaat worden, maar dat commerciële marktpartijen grondeigenaren met een zak geld zullen gaan verleiden om een windmolen of zonneweide op hun grondgebied aan te leggen. Wat de VPB betreft komen er in onze gemeente geen lappendekens met her en der windmolens of overal verspreid zwarte glimmende zonneveld-akkers in het agrarische oud cultuur landschap. Geen mestvergistingsinstallaties van meerdere ondernemers of externe verwerking, maar een landschappelijk ingepast programma dat ook echt win-win wordt voor natuur en ecologie. Dit middels het eerder al genoemde gedegen verdiepend onderzoek bij de zoekgebieden samen met een te vormen burgerpanel dat natuur, mens, gezondheid, ecologie en cultuurhistorie nauwkeurig onderzoekt. Dat is het belangrijkste wat er nu moet gebeuren: we zullen moeten uitzoeken wat we wel en ook duidelijk wat we niet willen, en waar.

Een marathon met valse start
De RES is een grote opgave die over een lange periode wordt uitgesmeerd en voelt dan ook aan als een marathon zoals de inspreekster mevrouw van Haperen eerder benoemde. Al bij de behandeling van de concept RES in mei 2020 heeft de VPB fractie de wethouder opgeroepen om snel te starten met participatie. Wij hebben zelfs concrete mogelijkheden aangereikt om dat in te vullen. Echter kunnen we nu niet anders concluderen dan dat de wethouder deze marathon begonnen is met een valse start. Hij heeft klaarblijkelijk het belang van goede burgerparticipatie in dit proces compleet onderschat en op een zeer onhandige wijze de informatiebijeenkomst ingeschoten. Het is echter bestuurlijk nog schrijnender om te constateren dat een groot deel van de raadsleden het burgerlijk ongenoegen, een Facebookgroep en een petitie nodig had om zich, na anderhalf jaar bijeenkomsten, webinars en stukken, eens echt in de materie te verdiepen om te zien wat er in stond.
Echter zullen we ondanks de valse start verder moeten met de marathon en dat betekent beginnen om de opgave van de RES serieus in te vullen tot 2030. En die opgave gaat in eerste instantie helemaal niet over windenergie, maar gaat over het realiseren van grootschalige opwek door veel zon op daken en het isoleren en besparen op energieverbruik door de inwoners en bedrijven. Dat is de opgave die in de RES 1.0 staat en waar we tot 2030 keihard aan zullen moeten werken. Daarnaast moeten we de komende tijd ook gebruiken om als gemeente door middel van burgerparticipatie en het betrekken van andere stakeholders te kijken hoe, wat en waar de opgave na 2030 ingevuld kan gaan worden.

Wie is nu de weg kwijt?
De behandeling van de RES in de raad werd een waar spektakel. De RES die werd voorgelegd door dit college van Baarle! en Keerpunt ’98 bleek daarin niet breed gesteund te worden door de eigen coalitiepartijen. Baarle! wrong zich in ongekende bochten tot beschermer van de kwetsbare natuur om het eigen standpunt te verduidelijken, maar bij Keerpunt ’98 bleek er pas echt crisis binnen de partij te zijn. De driemansfractie had zich al in de eerste termijn gesplitst, omdat raadslid Jan van Tilburg het standpunt van zijn eigen wethouder en eigen fractie niet meer wilde steunen. Toen echter het CDA-amendement om windenergie bij voorbaat uit te sluiten in stemming werd gebracht, bleek niet alleen Keerpunt ’98 een afvallige te hebben. Ook bij Baarle! stemde Lonneke Verbunt mee met dit voorstel. Beide partijen bouwen daarmee verder aan hun reputatie om het eigen college en dus hun eigen coalitievoorstellen te torpederen als het hen op populistisch vlak heet onder de voeten wordt. In vergelijking met de betrouwbare, herkenbaar progressieve en groene koers van de VPB vraag je je weleens af wie nu echt de weg kwijt is?

---